Wiosenne porządki w oczku wodnym i stawie

Wiosna w oczku wodnym. Rozruch po zimie i przygotowanie do sezonu

Aby oczko wodne czy staw mogły w pełni zaprezentować swoje piękno wiosną i latem, najlepiej przystąpić do prac pielęgnacyjnych zaraz po zimie. Jeżeli woda osiągnęła już temperaturę 8-10°C to znak, że można zaczynać na dobre!

Szczególnej uwagi wymagają zbiorniki wodne małe i płytkie, ponieważ im mniejszy jest staw, tym trudniej uzyskać w nim stan równowagi biologicznej. Część z prac pielęgnacyjnych najlepiej przeprowadzić jeszcze przed nastaniem okresu wegetacji. W pierwszej kolejności zaraz po zejściu lodu należy wyłowić ze zbiornika ewentualne martwe zwierzęta (ryby, żaby, itp.), które nie przetrwały zimy. Wraz ze wzrostem temperatury ich rozkład będzie następować bardzo szybko, co doprowadzi w krótkim czasie do zatrucia wody. Przygotowując oczko wodne czy staw do sezonu, warto mieć na uwadze kilka najważniejszych kwestii.

Sprawdzenie i ewentualna poprawa hydroizolacji

Czy zbiornik jest szczelny i wszystko jest na swoim miejscu? Przede wszystkim należy sprawdzić stan hydroizolacji, poprawić poobsuwane kamienie i żwir oraz zaporę kapilarną. Zamarzająca i odmarzająca woda mogła doprowadzić do przemieszczenia się żwiru i kamieni oraz innych elementów dekoracyjnych. Warto również upewnić się czy folia uszczelniająca nieckę stawu jest dobrze zamaskowana, a jej fragmenty nie wystają ponad z lustro wody lub ponad ziemię otaczającą zbiornik. Zimą folia często wypiętrza się pod wpływem zmiany objętości wody. Mróz, ale również osiadanie terenu stają się także przyczyną pęknięć zbiorników, zarówno wykonanych z tworzywa sztucznego jak i z betonu. Pęknięcia mogą być mało widoczne i przypominać rysy, dlatego nieckę należy obejrzeć bardzo dokładnie – nawet przez takie „rysy” woda będzie przedostawać się do gruntu. Po uszczelnieniu zbiornika warto sprawdzić, czy został on właściwie osadzony w ziemi, aby zmniejszyć ryzyko pęknięć w przyszłości. Uszkodzeniu mogła również ulec wykładzina elastyczna, służąca do wykładania oczek wodnych. Każde przedziurawienie lub pęknięcie powinno być osuszone (po obniżeniu poziomu wody), wyczyszczone, a następnie zaklejone specjalna łatą. W przypadku, gdy wykładzina jest mocno zużyta i powstało w niej zbyt wiele pęknięć, należy wymienić ją na nową.

Parametry wody i aktywacja życia biologicznego

Czy woda jest klarowna, nie wydziela nieprzyjemnego zapachu, a jej podstawowe parametry są w normie?

Jesień i zima to wyjątkowo trudny czas dla zbiornika wodnego, ponieważ podnosi się w nim poziom substancji odżywczych pochodzących m.in. z wód powierzchniowych i opadłych liści. Dodatkowo spływająca miękka woda w tym okresie doprowadza do zmniejszenia twardości węglanowej KH wody stawowej, a co za tym idzie – do zmiany najważniejszych jej parametrów. Stąd już niedaleko do typowo wiosennych problemów, z których na plan pierwszy wysuwa się inwazja glonów. Mechanizmy samooczyszczania i procesy ekologiczne działają bowiem prawidłowo tylko w wystarczająco twardej i zbuforowanej wodzie stawowej, której parametry wynoszą odpowiednio: od 7,4 do 8,4 – odczyn pH, powyżej 5,5° – twardość węglanowa, poniżej 0,030 mg / l – zawartość fosforanów, poniżej 0,3 mg / l – zawartość azotynów. Szczególnie niewskazane są wahania wartości pH, które przyczyniają się do gwałtownego spadku różnorodności gatunkowej w stawie i redukcji największego wroga glonów – zooplanktonu. Masowy wzrost glonów w takiej sytuacji jest nieunikniony. Najlepiej zbadać najważniejsze parametry wody stawowej po zimie i w przypadku, gdy odbiegają one od normy – zastosować specjalne preparaty. Aby uzyskać miarodajny wynik, warto przeprowadzić badanie dwa razy: pierwsze rano, a drugie wieczorem, po 12 godzinach. W tym celu można skorzystać z prostego w obsłudze zestawu do testowania podstawowych parametrów wody (testy kropelkowe) lub dostarczyć próbkę wody stawowej do siedziby naszej firmy. Jeżeli zawartość azotynów przekracza: 0,3 mg / l, to trzeba wymienić 30% wody stawowej na świeżą (najlepiej wodociągową), po przekroczeniu 0,7mg / l należy wymienić ponad 60% wody, a przy stężeniu azotynów przekraczającym 1,0 mg / l zaleca się całkowitą wymianę wody. W każdym przypadku nowo dolaną wodę należy uzdatnić do stanu zgodnego z biotopem wody stawowej środkiem PondStarter. Dzięki temu szkodliwe substancje, takie jak chlor i metale ciężkie ulegną związaniu i zostaną zneutralizowane. Następnie warto ustabilizować najważniejsze parametry wody preparatem PondStabil, który wyreguluje wartość pH i zwiększy twardość węglanową KH, stwarzając tym samym idealne warunki dla roślin i wszystkich mieszkańców stawu czy oczka wodnego. Na koniec dobrze jest zastosować naturalny środek hamujący rozwój glonów jak AlgoStopper i zaaplikować preparat mikrobiologiczny EcoGerm Ponds, który zawiera duże stężenie pożytecznych bakterii wspomagających utrzymanie równowagi biologicznej w stawie. W przypadku, gdy poziom fosforanów jest za wysoki, można zaaplikować bezpieczny dla mikroorganizmów preparat PhosSorb lub miejscach przepływu wody, w filtrach, przy pompach, w strumieniach czy na dole kaskady wyłożyć saszetki z mineralnym adsorbentem związków fosforu i metali ciężkich – PhosBinder. Będą one długofalowo redukować z wody niepożądane związki. Zastosowanie powyższych preparatów nie jest konieczne, gdy najważniejsze parametry wody są w normie, co po zimie zdarza się jednak rzadko i jedynie w dużych zbiornikach wodnych.

Aktywacja życia biologicznego w stawie

Czy dobowa temperatura wody w stawie przekracza 8°C? Jeżeli tak, można wspomóc aktywację życia biologicznego. W naturalnych warunkach odtworzenie po okresie zimowym flory bakteryjnej, odgrywającej istotną rolę w procesie samooczyszczania się wody, zajmuje aż 6-8 tygodni. Zastosowanie preparatów bakteryjnych skraca ten proces do jednego tygodnia. Należy do nich m.in. EcoGerm Starter zawierający specjalnie dobrane szczepy bakterii w bardzo dużym stężeniu, które rozkładają resztki organiczne i wspomagają proces samooczyszczenia się wody. Dzięki nim możliwe jest odtworzenie warunków biologicznych w stawie na wzór naturalnych. EcoGerm Starter szczególnie polecany jest do zbiorników z systemem filtracyjnym, lampą UVC i pompą filtracyjną – jeżeli woda osiągnęła już temperaturę co najmniej 8°C, można uruchomić filtr, aplikując do niego wcześniej starter bakteryjny. W stawach, które nie posiadają systemu filtracyjnego, doskonale sprawdzi się preparat EcoGerm Ponds zawierający wyselekcjonowane mikroorganizmy o zróżnicowanym sposobie działania oraz sproszkowany ekstrakt ze słomy jęczmiennej. Dzięki temu naturalnie i mikrobiologicznie oczyszcza oraz pielęgnuje staw, zwiększając jego biologiczny potencjał do rozkładu organicznych substancji zanieczyszczających wodę. Warto pamiętać o tym, aby podczas aplikacji preparatów mikrobiologicznych lampa UVC była wyłączona. Ponownie można ją włączyć po minimum 48 godzinach.

Oczyszczanie stawu z osadów i glonów

Oczyszczanie z mułu

Czy ryby wybudziły się już z zimowego letargu? Jeżeli tak, warto oczyścić staw z zalegającej na dnie warstwy mułu i liści. Muł powstaje z osadzających się na dnie: resztek organicznych, pokarmu dla ryb, martwych glonów i roślin wodnych. Z jednej strony powoduje wypłycanie się zbiornika wodnego, z drugiej – sprzyja wzrostowi glonów, a gazy powstające w procesach gnilnych mogą prowadzić do zatrucia wody i śnięcia ryb. Wiosna to idealny czas, aby oczyścić dno stawu z mułu. W przypadku małych zbiorników wodnych warto tę czynność powtarzać każdego roku, duże stawy należy odmulać raz na kilka lat. Mułu można pozbyć się przy pomocy pompy do brudnej wody lub odkurzaczem do oczek wodnych (dobrze sprawdza się model Fango 2000 lub Torpedo marki Rössle). Mechaniczne usuwanie mułu narusza jednak głębsze warstwy osadów i uwalnia szkodliwy amoniak, dlatego warto wspomóc się naturalnymi preparatami, które efektywnie i długofalowo będą rozkładać muł i osady denne. Należy do nich wcześniej już wspomniany EcoGerm Ponds. Skuteczność preparatu można wzmocnić stosując wcześniej AlgoSplit zawierające aktywny tlen, sprzyjający szybkiemu namnażaniu się pożytecznych bakterii.

Glony

Słońce operuje coraz mocniej, a drzewa rosnące wokół oczka nie wypuściły jeszcze liści? To czas na likwidację glonów we wczesnej fazie rozwoju i zabezpieczenie zbiornika wodnego przed ich inwazją. Późniejsze zwalczanie glonów może być bardzo uciążliwe, szczególnie w trakcie ich masowego rozwoju i zakwitów. Do najbardziej uporczywych należą: glony zawiesinowe, sinice oraz glony nitkowate, które nie tylko obniżają estetykę stawu, ale również drastycznie obniżają jego kondycję. Ponadto trucizny metaboliczne sinic mogą doprowadzić do alergii, astmy, egzemy, a nawet ciężkich uszkodzeń nerwów u ludzi. Aby zapobiec rozwojowi glonów wczesną wiosną, należy usunąć z wody gnijące resztki roślin i pokarmu dla ryb oraz przyciąć zeszłoroczne zeschnięte pędy i łodygi roślin. Następnie warto zastosować specjalne preparaty biologiczne, które z jednej strony niszczą glony i długofalowo hamują ich wzrost, z drugiej – są bezpieczne dla roślin, ryb i innych stworzeń zamieszkujących oczko wodne. Jeżeli glonów po zimie jest niewiele ponad normę, doskonale poradzi sobie z nimi AlgoStopper, wykorzystujący aktywne działanie związków humusowych, skondensowanego ekstraktu ze słomy jęczmiennej oraz innych naturalnych składników. Jeżeli staw jest mocno zanieczyszczony glonami, oprócz AlgoStopper należy również zastosować PondClarin – naturalny i bezpieczny flokulant bazujący na związkach humusowych i skondensowanych ekstraktach z kory drzew, a także opisany wcześniej preparat bakteryjny EcoGerm Ponds. W walce z glonami nitkowatymi najskuteczniejszy będzie AlgoSplit, który likwiduje nawet najbardziej oporne glony nitkowate w ciągu 24 godzin. Środek, dostarczając duże ilości tlenu do wody, wspiera również pracę pożytecznych mikroorganizmów odpowiedzialnych za rozkład osadów, martwych glonów i mułu. Wszystkie powyższe preparaty nie tylko zwalczają różne gatunki glonów, ale również zabezpieczają zbiornik wodny przed ponownym ich wzrostem. Warto dodać, że problem z glonami w oczku wodnym jest wprost proporcjonalny do stężenia fosforanów, które stanowią główną ich pożywkę. Ze wzmożonym rozwojem glonów trzeba liczyć się już przy stężeniu tego związku wynoszącym 0,030 mg / l – z jednego mg fosforanów w litrze wody może powstać aż do 0,83 kg glonów! Fosforanów nie da się niestety dobrze przefiltrować, ani zredukować ich ilości w sposób mechaniczny. Najskuteczniejsze są chemiczne procesy wytrącania lub wiązania tego związku. Doskonale do tego celu nadają się: saszetki PhosBinder – zestaw trzech wkładów do filtrów zawierających specjalnie dobrane minerały, BioChalix – mineralny adsorbent związków fosforu, a także sypki i natychmiastowo działający środek wiążący fosforany – PhosSorb. Regularne stosowanie preparatów bakteryjnych typu EcoGerm Standard to również skuteczny i naturalny sposób na redukcję poziomu fosforanów w wodzie.

Ryby i rośliny

Ryby

Czy temperatura wody osiągnęła 10-12°C? Jeżeli tak, można rozpocząć karmienie ryb. Trzeba mieć jednak pewność, że ryby wybudziły się już z zimowego letargu, w przeciwnym razie niezjedzony pokarm będzie opadać na dno, stając się pożywką dla glonów. Zwierzęta najlepiej karmić w południe taką ilością pokarmu, która zostanie zjedzona w ciągu 5-10 minut – w początkowym okresie małą ilością, zwiększaną stopniowo w miarę podnoszenia się temperatury wody. Ryby które zimowały w akwarium wpuszcza się do stawu pod koniec wiosny lub na początku lata, gdy woda dostatecznie się nagrzeje, aby zminimalizować ryzyko szoku termicznego. Warto również podkreślić, że ryby można przenieść do oczka najwcześniej w dwa tygodnie po wykonaniu wiosennych prac pielęgnacyjnych, aby parametry wody zdążyły się ustabilizować. Ponadto ryby osłabione po zimie łatwiej mogą zapadać na różnego rodzaju choroby, dlatego wiosną należy dokładniej obserwować ich zachowanie. Szybkie podjęcie leczenia może być w takiej sytuacji decydujące.

Rośliny

Pozostawione na zimę trzciny i pałki wodne zostały już przycięte tuż nad poziomem wody, a uschnięte części roślin wodnych – usunięte? Jeżeli tak, czas na przesadzanie, rozsadzanie i sadzenie nowych roślin. Najlepiej tę czynność wykonać wczesną wiosną, czyli w okolicach marca-kwietnia, pamiętając jednak, aby gatunki tropikalne wrażliwe na niskie temperatury sadzić dopiero po 15 maja. Rośliny wodne sadzi się w specjalnych ażurowych koszach wyłożonych jutą lub w donicach z tkaniny przeznaczonych do roślin wodnych, co zdecydowanie ułatwia późniejszą pielęgnację. Warto podkreślić, że do uprawy roślin w oczku nie wolno stosować zwykłej ziemi ogrodowej i nawozić ich zwykłymi nawozami zawierającymi związki fosforu – żyzność będzie sprzyjać zakwitom glonów. Do nawożenia roślin w zbiornikach z rybami zaleca się stosowanie nawozu o nazwie PondFerr. Mało ekspansywne i mniej wymagające rośliny można sadzić bezpośrednio w żwirze. Nowe rośliny należy pozyskiwać wyłącznie z upraw hydrobotanicznych lub ekologicznych, co wykluczy ryzyko zanieczyszczenia wody stawowej szkodliwymi substancjami i biogenami. Rośliny, które zimowały w oczku lub poza nim należy przerzedzić i rozdzielić, szczególnie gdy korzenie są zbyt ściśnięte i przerastają za pojemnik. Przy okazji warto usunąć martwe części korzeni i stare liście, a rany powstałe po podziale roślin zasypać sproszkowanym węglem drzewnym. Oddzielone rośliny należy sadzić zgodnie wytycznymi zależnymi od gatunku, najczęściej do osobnych koszy wypełnionych substratem typu BioKalonit lub BioLava. Odpowiednia pielęgnacja roślin, szczególnie podczas wiosennego startu sprawi, że staw w pełni zaprezentuje swoje piękno i będzie prawdziwą ozdobą ogrodu przez cały sezon.